Latex cao su thiên nhiên là một hệ keo phức tạp, trong đó các hạt cao su phân tán trong môi trường nước. Tính ổn định của hệ keo này rất nhạy cảm với các yếu tố môi trường. Tại các nhà máy ở Việt Nam, đặc biệt vào mùa hè, việc kiểm soát chất lượng mủ nước trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Nếu không có biện pháp xử lý kịp thời, latex sẽ bị giảm chất lượng, gây tắc nghẽn đường ống và làm hỏng cơ tính của sản phẩm cuối cùng.
1. Duy trì nồng độ Amoniac và chất bảo quản
Amoniac (NH3) là chất chống đông tụ quan trọng nhất, giúp trung hòa axit sinh ra do vi khuẩn phân hủy. Tuy nhiên, trong thời tiết nóng, Amoniac rất dễ bay hơi, làm giảm khả năng bảo vệ hệ keo.
Nhà máy cần thiết lập quy trình kiểm tra chỉ số VFA (Volatile Fatty Acid) và nồng độ NH3 thường xuyên hơn (ít nhất 2 lần/ngày). Nếu nồng độ giảm xuống dưới ngưỡng an toàn, cần bổ sung ngay lập tức hoặc kết hợp thêm các chất bảo quản thứ cấp như TMTD/ZnO (TZ) để ức chế vi khuẩn hiệu quả hơn.
2. Kiểm soát nhiệt độ khu vực bồn chứa
Nhiệt độ bồn chứa lý tưởng nên duy trì dưới 30°C. Nhiệt độ cao làm tăng chuyển động nhiệt của các hạt cao su, khiến chúng dễ va chạm và kết dính (đông tụ).
Để khắc phục, các bồn chứa cần được che chắn kỹ lưỡng, sơn màu sáng phản xạ nhiệt hoặc lắp đặt hệ thống phun nước làm mát mái bồn vào những giờ nắng gắt. Đối với các bồn nhỏ, nên ưu tiên đặt trong nhà xưởng thoáng mát.
3. Quy trình khuấy trộn và tuần hoàn định kỳ
Lắng cặn cơ học là hiện tượng không thể tránh khỏi do sự chênh lệch tỷ trọng giữa hạt cao su và các chất độn. Để ngăn chặn lớp cặn đóng cứng dưới đáy bồn, hệ thống cần được trang bị cánh khuấy hoạt động định kỳ.
Lưu ý không khuấy quá mạnh gây tạo bọt và phá vỡ độ ổn định cơ học (MST) của latex. Tần suất khuấy cần được điều chỉnh tăng lên trong những ngày nắng nóng để đảm bảo sự đồng nhất của toàn bộ khối mủ.
4. Sử dụng phụ gia ổn định hệ keo
Các chất hoạt động bề mặt (Surfactants) hoặc chất ổn định chuyên dụng (như xà phòng Laurate) giúp tạo ra lớp điện tích bảo vệ quanh hạt cao su, ngăn chúng dính lại với nhau.
Việc bổ sung đúng loại và đúng liều lượng phụ gia ổn định sẽ giúp latex chịu được nhiệt độ cao tốt hơn và kéo dài thời gian lưu trữ mà không bị biến tính hay giảm chất lượng.
Kết luận
Kiểm soát lắng cặn latex trong khí hậu nóng là bài toán tổng hợp giữa quản lý hóa chất và vận hành thiết bị. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình bảo quản sẽ giúp nhà máy giảm thiểu phế phẩm và đảm bảo chất lượng nguyên liệu đầu vào ổn định.
Để tìm kiếm các loại hóa chất bảo quản và phụ gia ổn định latex phù hợp với điều kiện Việt Nam, các doanh nghiệp có thể tham khảo các giải pháp tại Hóa Chất Lâm Anh, đơn vị uy tín chuyên cung cấp hóa chất ngành cao su.
